De betekenis van de winterzonnewende
“Astronomisch gezien is dit de start van de winter. De bodem is afgekoeld, planten en dieren zijn in rust. Het is ook een keerpunt, want vanaf nu worden de dagen heel geleidelijk langer. Voor veel mensen en culturen staat de winter in het teken van rust, zoals de natuur ook haar rust neemt.“
21.12.2025
De winterzonnewende wordt al eeuwenlang gezien als een natuurlijk keerpunt in de seizoenen, met als belangrijkste kenmerk dat het zorgt voor de kortste dag en de langste nacht. Maar wat is een zonnewende, en waar staat die in de winter voor? Betekent dit ook dat de zon nu iedere dag een beetje eerder opkomt? In deze story neem ik je mee langs de belangrijkste punten en ontdek je waarom we ervoor gekozen hebben een collectie te maken met de zon als middelpunt.
Start van de winter
Astronomisch gezien is dit de start van de winter. De bodem is afgekoeld, planten en dieren zijn in rust. Het is ook een keerpunt, want vanaf nu worden de dagen heel geleidelijk langer. Voor veel mensen en culturen staat de winter in het teken van rust, zoals de natuur ook haar rust neemt.
Daarmee vormt de winterzonnewende een duidelijke tegenhanger van de zomerzonnewende, wanneer de dagen hun maximale lengte bereiken. Samen markeren ze de uitersten van het jaar: licht en donker.
Vanuit de astronomie
De winterzonnewende is astronomisch gezien het moment waarop de zon haar laagste stand bereikt ten opzichte van de aarde. Op het noordelijk halfrond betekent dat de kortste dag en de langste nacht van het jaar.Â
De oorzaak is de stand van de aardas. De aarde draait namelijk niet recht om de zon, maar staat gekanteld. Daardoor krijgen we gedurende het jaar steeds een andere hoeveelheid zonlicht. Rond de winterzonnewende staat het noordelijk halfrond maximaal van de zon af. Het gevolg? De dagen zijn kort en de zon staat laag aan de hemel.
Een makkelijker systeem
Al in de achttiende eeuw zochten wetenschappers naar een methode die logischer was om weersvoorspellingen mee te maken en de jaargetijden beter te kunnen volgen. Zo ontstond het idee van de meteorologische seizoenen. Hierbij wordt het jaar opgedeeld in vier seizoenen van ieder exact drie maanden. Niet gebaseerd op de zon, maar op de gemiddelde temperatuur. Vanzelfsprekend heeft de zomer de drie warmste maanden en de winter de drie koudste. Door dit vaste model is seizoensdata makkelijker en consistenter te vergelijken zijn dan de variabele data van de astronomische winter (die door de stand van de aarde om de zon fluctueert).
Â
Steeds vroeger licht, of later donker?
Je zou denken dat met de winterzonnewende de zon iedere dag wat eerder opkomt, of later onder gaat. Dat is alleen niet helemaal waar. Omdat de baan van de aarde om de zon niet perfect rond is, maar ellipsvormig. De aarde beweegt sneller wanneer deze dichter in de buurt van de zon is, tijdens onze winter. Doordat de aarde in de winter wat sneller om de zon draait, moet ze elke dag wat verder om haar as draaien om de zon weer op dezelfde locatie boven zich te hebben. Daarom is de laatste zonsopkomst negen dagen later, op 30 december. Andersom kun je het ook berekenen, de vroegste zonsondergang was op 12 december.
Equinox
Tussen deze twee momenten liggen de equinoxen: de lente- en herfstequinox. Op die dagen zijn dag en nacht ongeveer even lang. Ze staan symbool voor balans en overgang. Tevens markeren ze de start van de astronomische lente en herfst. Waar de zonnewendes het uiterste blootleggen, staan de equinoxen voor het evenwicht daartussen.
Deze vier momenten vormen samen het ritme van het jaar.Â
Â
De Solstice & Equinox Collectie
Onze Solstice & Equinox collectie is ontstaan vanuit het idee dat er vier duidelijke punten in het jaar zijn die niet alleen de stand van de zon laten zien, maar ook de seizoenen aanduiden. Er mag vaker stil worden gestaan bij de kracht van de seizoenen. Waar het ene seizoen eindigt, en je er afscheid van mag nemen, staat het volgende weer voor je klaar.
Het ontwerp van de sieraden blijft hetzelfde, maar de kleuren en stenen bewegen mee met de seizoenen. In de lente kiezen we voor zachte tinten, in de zomer voor heldere kleuren, in de herfst voor aardse tinten en in de winter voor lichte kleuren. Ieder sieraad staat symbool voor de veranderende seizoenen.
Solstice & Equinox volgt de beweging van de zon. De sieraden zijn per seizoen verkrijgbaar, de solstice (zonnewende) en equinox bepalen de wisseling van de beschikbaarheid van de sieraden.
Â
Met de komst van de winter staat Hiberna nu voor je klaar.
Â
Bronnen: KNMI, Scientas
